Extra uitdaging finalisten Duurzaamheidsprijs 2019

‘Vier ondernemers mogen in de Finale laten zien wie de hoofdprijs waard is’

“De acht nominaties waren nog redelijk makkelijk te bepalen,” volgens juryvoorzitter Jacco Knape, wethouder Duurzaamheid van de gemeente Katwijk, “maar het werd al moeilijker daar vier Finalisten uit te kiezen.” Samen met de andere leden van de jury bezocht hij afgelopen maand de acht genomineerde ondernemers. “Om uit die vier ondernemers een winnaar te kiezen geven wij hen nog een extra uitdaging mee voor de Finale.”

Deze Finalisten krijgen € 1.000 én een uitdaging

“De vier ondernemers die wij op 10 oktober 2019 graag terugzien in de Finale geven wij dit jaar een uitdaging mee.” Knape: “Wij hebben ze bij de bedrijfsbezoeken al aardig doorgevraagd. Wij zijn tot de conclusie gekomen dat Yvonne van der Hulst (Van der Hulst Bouwbedrijf, Lisse), Jolijn Koopmans (Lemon Hill, Lisse), Loek van Noort (Van Kesteren schilders, Voorhout) en André Hoek (Hoek Hoveniers, Voorhout) een Finaleplaats verdienen.

“De jury prijst verder het sociaal ondernemerschap van Martin Noort (Herberg Welgelegen), het doorzettingsvermogen van Jelle Smit (Jelles Carcenter), de duurzame grondstoffenkeuze van Ruud Glas (Glas Groenvoorziening) en de zuinige innovatie van Bram van Schijndel (Pure Value). Zij laten allemaal zien dat duurzaam werken en goed ondernemerschap elkaar niet uitsluiten, maar juist versterken.”

Volgens de jury onderscheiden deze ondernemers zich op het gebied van Mens, Milieu en Maatschappij. “Koopmans heeft een klein bedrijf, maar zij heeft goed nagedacht over haar rol in de winkelstraat, probeert zo goed mogelijk samen te werken en werkt echt aan het maken van impact. Hoek heeft juist een groot bedrijf, maar hij slaagt erin zijn hele bedrijf mee te krijgen met nieuwe werkwijzen. Van Noort heeft op doortastende manier de bouw van een nieuwe bedrijfshal aangepakt om dat grondig goed te doen en promoot de aandacht voor de vitaliteit van zijn medewerkers. Voor Van der Hulst, tenslotte, lijkt álles in het teken te staan van het grondig veranderen van werkwijzen in haar bedrijfstak.”

‘Verras ons’

“Voor de Finale doen wij aan deze vier ondernemers nog een extra oproep: verras ons. Wij hebben op basis van hun pitch in de Voorrondes en het bezoek aan hun bedrijf een mooie indruk gekregen. Maar wat ga je ons tijdens de Finale extra laten zien? Heb je nog meer ideeën voor projecten? Kun je resultaten van je werkwijzen hard maken? Of wat wil je betekenen voor de Duin- & Bollenstreek? Een duidelijk antwoord op die vragen zal ons helpen om de uiteindelijke winnaar te bepalen.”

Finale Duurzaamheidsprijs op 10 oktober

Op de Dag van de Duurzaamheid vindt de Finale plaats. Dan kiest de jury de winnaar uit de vier Finalisten. Zij krijgen eerst nog de gelegenheid hun aanpak, resultaten en eventueel nieuws aan de jury te presenteren.

Een overzicht van álle genomineerden

‘Ineens zie je overal mogelijkheden’

Voor Jelle Smit van Jelles Carcenter in Katwijk begon werken aan duurzaamheid met de plaatsing van zonnepanelen: “Dat was een eye-opener, want ineens zie je wat er in je garage allemaal slimmer, zuiniger en vriendelijker kan.” Jelle ging energieverspilling te lijf, installeerde waterloze urinoirs, kocht oplosmiddelvrije zeep. En zijn uitgangspunt bij onderhoud en reparaties was sowieso al ‘kijk eens naar goede gebruikte onderdelen’. “En er zijn nog zoveel meer mogelijkheden. Bijvoorbeeld een verwarmingsketel installeren waar ik alle afgewerkte olie in kan opstoken. Als je het goed doet kan dat vrijwel emissievrij.”

De manier waarop Jelle omgaat met zijn mensen trok in de Voorronde op 4 april al aandacht van de jury. “Van ‘s Heerenloo hebben wij maandelijks bezoek van de papierophalers, ik bied (snuffel)stages aan VMBO’ers en aan scholieren van het Limes praktijkonderwijs. Bij onze zorgverzekeraar heb ik hemel en aarde bewogen voor een goede regeling om een ernstig zieke medewerker te kunnen houden. Ik heb een ‘reïntegreerder’ in dienst. Nu moet ik mijn collega’s alleen nog van hun dagelijkse portie Coca-Cola afhalen. Dat zou weer een stuk gezonder zijn.”

‘Weggooien moet je nooit doen’

“Wat voor beeld heb jij bij tweedehands kleding?”, vroeg Jolijn Koopmans van Lemon Hill aan de leden van de jury. “Maar mensen komen hier juist kleding brengen omdat ze het zonde vinden om mooie dingen ongebruikt te laten of zelfs weg te gooien.” En ongeveer een derde van dat aanbod is zelfs nog van dít seizoen: “Bijvoorbeeld online gekocht en vergeten op tijd terug te sturen of omdat het net niet bevalt.” “Weggooien moet je nooit doen, breng het dan hier.” Lemon Hill is een onmisbare schakel tussen mensen die bewuster met hun kleding willen omgaan. “Kleding hoeft geen ‘wegwerp’-product te zijn, wij kunnen de levensduur ervan flink verlengen.”

Voor Jolijn is de samenwerking met andere winkeliers in Lisse ook belangrijk. “Het is nuttig en duurzamer om zoveel mogelijk mensen bínnen Lisse te laten winkelen. Dat scheelt hen flink wat reiskilometers.” Daarom probeert zij gezamenlijke acties op poten te zetten. Zoals de Heere-Parade. “Dat is een modeshow van de kleding uit onze winkel. Daar ben ik drie jaar geleden mee begonnen. Ik werk daarin samen met inmiddels zo’n twintig andere winkels en restaurants die zijn gevestigd aan de Heereweg.”

Hard werken en stug volhouden

“De aanleiding om helemaal voor duurzaamheid te gaan was een uitgebreide herbezinning op ons bedrijf. Willen wij alleen voor prijs gaan of voor kwaliteit? En waar heeft de maatschappij het meest behoefte aan?” André Hoek is de derde generatie aan het roer van Hoek Hoveniers. “Wij hebben er voor gekozen te innoveren binnen ons vak en ons daarbij te richten op People, Planet, Profit.” Met die aanpak heeft het bedrijf zich ontwikkeld tot toonaangevend in zijn vak en onder zijn klanten.

Hoek Hoveniers neemt klanten en leveranciers ‘mee’: “Wij kopen ‘refurbished’ machines, wij zijn met collega’s een marktplaats voor materiaal en bomen en struiken begonnen, onze klanten laten wij meewerken. Zo ontstaan er nieuwe businessmodellen en diensten. Bij PLNT in Leiden doen wij onderzoek naar de aanpak van de Japanse Duizendknoop.” Hoek ziet overal mogelijkheden en maakt er werk van dat uitvoerig binnen het bedrijven te delen en door te ontwikkelen. “Maar ik vind ook dat kleinere, jongere bedrijven de Duurzaamheidsprijs verdienen. Die staan aan het begin en verdienen het podium.” Dat maakt de jury wel uit.

Een nieuwe standaard neerzetten

Samen met twee compagnons begon Bram van Schijndel pas in 2016 Pure Value. Zij zijn hard op weg om een nieuwe standaard neer te zetten voor een slimme ‘display’ voor in winkels en supermarkten.

“Je ziet er vaak tientallen in een winkel staan voor allerlei acties van merken. Ze zijn van karton en worden kant en klaar de winkel ingebracht. Het zijn verspillers van materiaal, van menskracht en van transport. Onze slimme display is op alle vlakken zuiniger.”

De display van Pure Value is vele malen te gebruiken. Dat bespaart 85% karton. Hij blijft in de winkel en bespaart daarmee transport. En – nog spannender – de display meet het gebruik, waarmee retailers meer rendement kunnen halen met verkoopacties. De eerste gebruikers zijn laaiend enthousiast.

Bram van Schijndel werkte eerder mee aan de opzet van het Lean&Green CO2-reductieprogramma in de transportsector. “Ik wil duurzame uitvindingen doen waar ook een goed businessmodel aan zit. 85% karton besparen, 90% CO2 besparen en 50% aan geld besparen lijkt ons een goede basis.”

Duurzaam met technologie en medewerkers

“Verf op basis van lijnzaadolie komt langzaam op. Vooral bij monumentale panden wordt er naar gevraagd door architecten en aannemers. Dat zien wij graag verder groeien.” Loek van Noort van Van Kesteren Schilders legt uit dat de lijnzaad in de omgeving wordt geteeld en in Zaandam wordt geperst en tot olieverf gemengd. “Het is qua samenstelling en herkomst beslist duurzamer.”

Hij neemt graag afscheid van de ongezonde chemische middelen. “Ook om onze medewerkers goed gezond te houden. Wij zijn een betrokken bedrijf. Wij hebben medewerkers van 16 tot 67 jaar en die geven wij graag een veilige en gezonde loopbaan.” Van Kesteren werkt samen met het vakcollege Warmond om scholieren te informeren over banen en opleidingsmogelijkheden. “Wij investeren in onze medewerkers: met opleidingen, gezondheidsacties en een vitaliteitsbudget.”

En dan hebben wij het nog niet eens gehad over zijn nieuwe bedrijfspand: “Geen gasaansluiting, zonnepanelen die meer opbrengen dan wij nodig hebben en hemelwaterafvoer door een filtratiekelder.”

Duurzamer hout en social return op de juiste plek

“Ik kan bijna 70% van mijn hardhoutgebruik vervangen door de Cloeziana,” vertelt Ruud Glas van Glas Groenvoorzieningen. Dat zou een enorme verbetering betekenen, want het Cloezianahout gaat net zo lang mee als traditionele soorten, maar het groeit wel acht keer zo snel. “Tegen de tijd dat dit hout voor walbeschoeiingen vervangen moet worden zijn er twee nieuwe bomen gegroeid. In diezelfde tijd groeit er maar een kwart nieuwe hardhout boom.”

Ruud Glas is enthousiast geworden door een recent bezoek aan Zuid-Afrika waar zijn handelaar dit hout haalt. “Vooral ook omdat ik heb gezien hoe zorgvuldig het hout daar geteeld wordt, hoe ter plekke het hout bewerkt wordt en hoeveel mensen daar een baan aan hebben. Een deel van de opbrengst van een andere uitstekend bruikbare houtsoort uit Swaziland komt dáár ten goede aan Aids-wezen.”

‘Wij bouwen plús op de meter’

Yvonne van der Hulst ontvangt de jury met een uitgewerkte MVO-rapportage van haar Van der Hulst bouwbedrijf. Het sluit naadloos aan op wat zij later in het gesprek zegt: ‘Ik wil het hele pakket. Álles moet anders kunnen: het bouwen zelf, de installaties, de buitenruimte, de inrichting van de bouwplaats. In samenwerking met medewerkers en leveranciers wil ik naar een andere manier van bouwen.’

Met die andere manier van bouwen realiseert Van der Hulst nieuwbouw van huizen die niet alleen energieneutraal zijn, maar zelfs energie ópleveren. ‘Door niet meer te doen wat wij altijd al deden. En door samenwerking aan te gaan met leveranciers van zonnepanelen, installateurs, Nissan voor accu’s, Alliander voor het netwerk en – last but not least – 4YEF die de software levert voor het onderling delen van energie.’ In de wijk Hooghkamer in Voorhout bewijst Yvonne met haar aanpak dat het kan. ‘Nu nog bij tientallen huizen, maar dat zouden wij ook kunnen voor een wijk met duizenden.’

Sociaal ondernemerschap bij Herberg Welgelegen

In het oude raadhuis van Valkenburg komen dagelijks 12 beginnende Alzheimer-patiënten voor hun dagbesteding. Ze doen spelletjes, bewegen en rusten in een nette, vriendelijke omgeving. Begeleid door een zorgverlener en drie vrijwilligers. ‘De zorg die wij bieden wordt deels betaald uit de opbrengsten van onze horeca-activiteiten. Dat is de inzet van ons sociale ondernemerschap.’ Daarnaast is de Herberg actief voor ouderen in de buurt, voor asielzoekers en biedt het een werk- en opleidingsplek voor ‘mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt’.

Martin Noort heeft zijn ondernemerschap geleerd in de bloemen. ‘Maar ik wilde liever iets doen voor de maatschappij. Dat werd de Herberg. Wij hebben acht hotelkamers en zalen voor feesten en vergaderingen. Met een flinke groep vaste en oproep krachten hebben wij daarmee een mooi en goed lopend bedrijf. Maar wij zijn een stichting zonder winstoogmerk, dus alle ‘overwinst’ gaat naar extra’s voor onze zorgklanten.’ Noort overweegt nu alweer uitbreiding: ‘Als het plan goed is, dan komt het verdienmodel vanzelf.’